BALIKESİR'in zeytin ve zeytinyağıyla ünlü Ayvalık'taki üreticiler, bazı işletmelerin tağşiş yaptıkları ürünleri, kentin adını kullanarak pazara sürdüğüne dikkat çekip, bu duruma tepki gösterdi.
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın denetimleri sonucu tağşiş yapıldığı belirlenen ürünleri üreten firmalar, geçen 18 Aralık'ta açıklandı. Gıdada tağşiş ve taklit yapan 96 firmaya ait 150 parti ürünün teşhir edildiği listede, ilk sırada zeytinyağı yer aldı. Bazı işletmelerin pamuk, kanola, aspir, mısır gibi yağlı tohumlardan elde edilen yağları tağşiş yaparak sızma zeytinyağı olarak piyasaya sürdüğü denetimde ortaya çıktı.
AYVALIK'IN ÜNÜ ŞANSSIZLIĞI
Ayvalık Ticaret Odası (ATO) Başkanı İbrahim Kantarcı, sağlık için önerilen zeytinyağının, diğer yağlara göre fiyatının yüksek olması nedeniyle taklit ve tağşiş yapanlar için en cazip ürün olarak öne çıktığını belirtti. Kantarcı, Türkiye'de zeytinyağı denilince akla Ayvalık geldiğini vurgulayarak, bunun kent için aynı zamanda şanssızlık olduğunu söyledi. Ülkenin en iyi zeytinyağlarından birini ürettiklerini belirten Kantarcı, 4 firmanın ülkenin ilk coğrafi işaretli zeytinyağı olan ürününün ismini kullandığını belirterek, şunları söyledi:
"Biz, bu 4 firmayı avukatımıza bildirdik, ama bizim firmayı kapatma, denetleme, ceza kesme, ticaretten men etme yetkimiz yok. Biz sadece yetkili mercilere ihbar ediyoruz. Avukatımız aracılığı ile firmalara yazı yazdık. Mahkemeye verebiliriz, araştırıyoruz. Bunun en kestirme yolu Bakanlığın kötü niyetli insanlara karşı çok ciddi yaptırımda bulunması. İlk yaptığında ticaretten men edeceksiniz. Ağır para cezası da olacak. 'Firma ben bunu yaparsam işim bitti' demeli."
UCUZ OLMASI SORU İŞARETİ
Kantarcı, tüketicilerin zeytinyağı alırken Ayvalık Ticaret Odası'nın coğrafi işaretine bakmalarına veya tanınan firmaları tercih etmesini önerdi. Kantarcı, şöyle konuştu:
"Ayvalık'ta bu işi yapan 30'a yakın butik firmamız var. Ayvalık'ta satış yeri olan firmalarımızın hepsi güvenilir. Bir de etikete baksınlar, üretim adresinin Ayvalık olması lazım. Ayvalık dışındaki ulusal firmalardan bahsetmiyorum. Tabii fiyat da çok önemli. Çok ucuz olması soru işareti."
"PRESTİJ KAYBETMEMİZ LAZIM"
Taklit ve tağşişin insan sağlığı yönünden ele alınması gerektiğini belirten Kantarcı, şöyle devam etti:
"İnsan sağlığına büyük zarar. Bakanlık 558 bin 551 firmayı denetlemiş, bunlardan 8 bin 551 adet idari para cezası kesilmiş. Demek ki yüzde 66'da 1'e gelen bir oran söz konusu. Bu ciddi bir oran. Avrupa Birliği'ne çıktığınız zaman böyle bir şey yok. Kesilen idari para cezası ise 14 bin 669 lira. Zeytinyağı konusunda ise daha çok tağşiş yapılmakta. Zeytinyağının içine başka bitkisel yağlar karıştırılıyor. Dökme ayçiçek yağının litresi 3 lira. Dökme natürel zeytinyağının litresi ise 12-15 lira civarında. Zeytinyağında 10 tonluk bir tankerde 140 bin liralık maliyet var. Ötekinde 30 bin liralık bir maliyet var. Arada 110 bin lira gibi bir rakam söz konusu. Art niyetli insanlar, 110 bin lira para kazanmak için her seferinde 14 bin lira verir. Bu durum ihracatta da prestij kaybına yol açıyor. Biz tarıma dayalı sanayide gelişmek istiyoruz. Bu gelişmeyi sağlamamak için prestij kaybetmemiz lazım."
Kentte faaliyet gösteren Özgün Zeytin Zeytinyağı A.Ş. sahibi Ahmet Sucu, Ayvalık adının dünyada zeytinyağına bir adres olduğu için kullanıldığına dikkat çekerek, "2 milyon zeytin ağacı olan Ayvalık, Türkiye'de zeytinyağının tadı olmaktadır. Tüketiciye inandırıcılıkta ve kaliteyi ispatlamakta Ayvalık adı öne çıkıyor. Ayvalık'ta çok iyi bir mahsulden üretilen zeytinyağı 7-8 bin ton iken, bu tip firmaların 'Ayvalık'ta üretildi, Ayvalık'ta dolduruldu' demesiyle rakam 18-20 bin tonu buluyor. Bu işin ticaretini yaparken Ayvalık adının kullanılmasının nedeni, zeytinyağında Ayvalık adı ve tadı güvence" dedi.
"AYVALIK YAĞI, ANZER BALININ YAŞADIĞI ŞANSSIZLIĞI YAŞIYOR"
Ayvalık'ın tanınmış zeytinyağı butik üreticilerinden 'Has Ada'nın sahibi Hakan Gülören ise, sahte yağların burada üretilmediğini ancak Ayvalık'ın adının kullanıldığını kaydederek, "Ayvalık bu konuda popüler olduğu için tağşiş yapanlar, ismini kullanıyor. Bunun insanlarda güvensizlik ortamı oluşturacağını düşünüyorum. Satışı zorlaştırır. Anzer balı gibi. Ayvalık'ta şu an Anzer balının yaşadığı şanssızlığı yaşıyor. Bu yağlar Ayvalık yağı diye tanıtılıyor. İçinde Ayvalık yağı yok. Zeytinyağı bile yok. Ayvalık bu tehlikeyi önlemek için, coğrafi işareti çıkardı. Butik üreticilerimiz marka olma yolunda, bizim gibi. Tüketiciler de güvendiği yağı almalı. Coğrafi işareti mutlaka olsun" dedi.
Zarbalı Zeytinyağı Fabrikasının sahibi Gülden Sarıbaş ise, "Yaptırım ve denetimlerin arttırılması gerekir. Cezalar mutlaka artmalı ve müşterinin güveni tekrar sağlanmalıdır" görüşünü savundu.