Balıkesir’in ‘kurtuluş’ günü
Balıkesir, 6 Eylül 1922 tarihinde düşman işgalinden kurtulmuştur.
1914-1918 arası cereyan eden 1. Dünya Savaşı'na giren Osmanlı Devleti savaştan yenik çıkmış, İtilaf Devletleri ise bu durumu fırsat bilerek işgallere başlamışlardır.
İzmir'in işgalinin ardından Ayvalık'tan başlamak üzere Balıkesir'e gelmiştir.
OKUMA YURDU ve
ALACA MESCİD TOPLANTILARI
Tüm bu gelişmeler sonucu Balıkesir'de bugün Kuvayı Milliye Müzesi'nde yer alan Okuma Salonu ve Alaca Mescid'de toplantılar düzenlenerek Kuva-yı Milliye'nin ilk kıvılcımı bu ibadethanede atılmıştır.
Alaca Mescid toplantılarından birine Susurluklu Leblebici Raşit'in "Düşmanı geri döndürecek kuvvet namlunun ucundadır" sözü damga vurmuş ve bunun üzerine Redd-i İlhak Cemiyeti'ne katılma kararı alınarak silahlı direniş başlatılmıştır.
Yunanlıların Ege Bölgesindeki bu işgallerini, Balıkesirliler şimdiki Balıkesir Lisesi’nin (altaki fotoğraf) bulunduğu binadaki "Okuma Yurdu“nda bir araya gelip işgalleri protesto etmişlerdir.
8 Mayıs 1919 günü Mehmet Vehbi Bey, İzmir’in işgali sonrası yaşanan zulümden bahsettikten sonra; "Bu faciaların Balıkesir’in başına gelmesi yakındır.Bu iş yazışma ,protesto ile engellenemez. Yapılacak ilhak il fiilen reddetmek için bir Reddi-i İlhak heyeti kuralım. Bu cemiyete girmek her müslümanın borcudur. Bizim atacağımız her kurşun, Şark ve İslam aleminin ebedi kurtuluşuna, yoksa maazallah ebedi esaretine sebep olacaktır.“demiştir.
Bunun üzerine Alaca Mescit’teki gizli toplantılarda Milli Mücadelenin temelleri atılmıştır.
Alaca Mescit’te mücadeleyi başlatan 41 bayrak adamı ve Balıkesirliler 15 Mayıs 1919´da İzmir´in işgali üzerine, o günün Belediye Reisi Keçecizade Mehmet Emin Efendi’nin çağrısını, iliklerinde hissettiler..
Kimler vardır orada:
Karesi Mebusu Mehmet Vehbi bey,
Belediye Reisi Keçecizade Mehmet Emin bey,
Yırcalızade Şükrü efendi,
Susurluklu Leblebici Raşit
Hasan Basri Çantay ve diğerleri…
Her türlü kararı almaya tam yetkili 41 bayrak adam…
Mehmet Vehbi Bolak bey başta olmak üzere,
Şehrin ileri gelenleri şimdiki Kuva-yi Milliye Müzesi’nin bulunduğu yerdeki Okuma Yurdu’nda toplanmışlar, yapılan toplantıda, hiçbir şeyin fayda etmeyeceği anlaşılmış ve Leblebici Raşit efendinin;
“Düşmanı geri döndürecek kuvvet, namlunun ucundadır" sözleri karar olmuştur. İşte, kıvılcım bu cümleyle çakılmış, Kuva-yi Milliye ateşlenmiştir.
8 Mayıs 1919´da Alaca Mescit’te mevlit vesilesiyle toplananlar, dinledikleri mevlitten sonra, ilhakı red ve milli mücadeleye karar vermişlerdir.
Okuma Yurdu, Alaca Mescit toplantıları ve Balıkesir kongreleri ile düşmanın bölgedeki işgallere karşı ilk ciddi ve şuurlu hareket Balıkesirli sivil ve aydınlardan gelmiştir. Köylüsü ve kentlisi ile Balıkesirliler hiç bir yerden talimat almaksızın vatan müdafasına koşmuşlardır.
Beş kongre yaparak bir araya gelen Balıkesirliler,14 ay boyunca dört cephede Yunan orduları ile savaşarak, Balıkesir halkının ve Türk milletinin işgal ve esareti kabul etmeyeceğini Dünya kamuoyuna duyurmuşlardır.
Bütün bunlar, ilk kongrenin Balıkesir´de toplandığını, ilk kurşunun Balıkesir Ayvalık´ta, son kurşunun da Bandırma´da atıldığını göstermektedir.
Ege’de kendi imkanları ile düşman işgaline son veren tek şehir Balıkesir'dir.
BASININ KURŞUN KALEMLERİ
Milli Mücadelenin en önemli dönemlerinde Balıkesir'de Mustafa Necati, Esat ve Vasıf Çınar kardeşler ile Hasan Basri Çantay tarafından çıkarılan Ses, Doğru Söz, İzmir'e Doğru gazeteleri, Balıkesirliler‘in ve Kuva-yi Milliyeciler‘in yanında yer alan Anadolu insanının gür sesi olmuştur.
Mehmet Akif Ersoy, Ses’in ilk sayısına gönderdiği yazıda:
Düşman sesi duymak istemezsen
Kardeş sesidir ,uyan bu sesten;
Kalkınca görür ki aksam olmuş
Vaktiyle uyanmayan bu sesten
Dizeleri Balıkesir halkının ve Türk milletinin işgal ve esareti kabul etmeyeceğini Dünyaya haykırışı olduğu gibi, Balıkesirlilerin hiç bir yerden talimat almaksızın vatan müdafasına koşmalarına kıvılcım olmuştur.
DÜŞMAN 6 EYLÜL'DE KAÇTI
Mustafa Kemal önderliğinde Yunan işgali durdurulmuş ve şehir 6 Eylül 1922'de düşman işgalinden kurtuluştur.
KARESİ ADI, BALIKESİR OLDU
Cumhuriyet'in ilanı sonrası 1926'da Meclis tarafından alınan, "hanedanlara ait vilayet isimlerinin kaldırılması" kararı gereğince Karesi ismi değiştirilerek, yerine Balıkesir kullanılmaya başlanmıştır.
KAHRAMANLAŞAN İL
Günümüze kadar il olarak gelen şehir, yaşanan tüm zorluklara rağmen, Osmanlı Devleti zamanında özellikle batı Anadolu`nun iskanında, İstanbul'un alınmasında; Kurtuluş Savaşı'nda Kuvayı Milliye'nin kuruluşu ve savaşta büyük önem taşıyıp; günümüzde ticaret ve ekonomisi ile Türkiye Cumhuriyeti için önde gelen şehirlerden biri olmaya devam etmektedir.
KURTULUŞ GÜNÜ KUTLAMALARINDAN
Balıkesir'in düşman işgalinden kurtuluş yıldönümü etkinliklerinden bir fotoğraf - 1962
