28.05.2014 tarihinde yürürlüğe giren 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (TKHK) kapsamında çıkarılan “PAKET TUR SÖZLEŞMELERİ YÖNETMELİĞİ”, 14.01.2015 tarih ve 29236 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Coronavirüs salgını sebebiyle paket turların iptaline ilişkin ihtilaf halinde başvuracağımız kaynak işbu yönetmeliktir.
Paket Turun “başlamasından önce” katılımcı-tüketici, tek taraflı olarak sözleşmeyi feshedebilir. Katılımcının bu tek taraflı fesih hakkı, Paket Tur Sözleşmeleri Yönetmeliği’nin 16. Maddesinde düzenlenmiştir. Şöyle ki;
MADDE 16 – (1) Katılımcı, fesih talebini paket tur düzenleyicisi veya aracısına yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile bildirmek kaydıyla sözleşmeyi tek taraflı olarak feshedebilir.
(2) Paket turun başlamasından en az otuz gün önce yapılan fesih bildirimlerinde, ödenmesi zorunlu vergi, harç ve benzeri yasal yükümlülüklerden doğan masraflar hariç olmak üzere, herhangi bir kesinti yapılmaksızın katılımcının ödemiş olduğu bedel kendisine iade edilir.
(3) Paket turun başlamasına otuz günden daha az bir süre kala yapılan fesih bildirimlerinde, paket tur sözleşmesinde belirtilmek şartıyla belirli bir tutar veya oranda kesinti yapılabilir.
(4) Katılımcının gerekli tüm özeni göstermesine rağmen öngöremediği ve engelleyemediği bir durum veya mücbir sebep nedeniyle paket turun başlamasına otuz günden daha az bir süre kala fesih bildiriminde bulunması halinde, ödenmesi zorunlu vergi, harç ve benzeri yasal yükümlülüklerden doğan masraflar ile üçüncü kişilere ödenip belgelendirilebilen ve iadesi mümkün olmayan bedeller hariç olmak üzere, herhangi bir kesinti yapılmaksızın katılımcının ödemiş olduğu bedel kendisine iade edilir.
(5) Bu madde kapsamında yapılacak bedel iadelerinin, fesih bildiriminin paket tur düzenleyicisi veya aracısına ulaşmasından itibaren on dört gün içerisinde katılımcıya yapılması zorunludur.
Bu maddeden anlayacağımız üzere paket tur sözleşmesinin tek taraflı feshi için önem taşıyan nokta; Turun başlamasına otuz günden az süre kalıp kalmadığıdır. Zira eğer turun başlamasına 30 günden az bir süre kaldıysa yapılan fesihte, paket tur sözleşmesinde belirtildiği üzere belirli oranda kesinti gerçekleşecektir. Ancak eğer turun başlamasına 30 günden fazla bir süre var ise, o halde herhangi bir kesinti yapılmaksızın katılımcının ödemiş olduğu bedel kendisine iade edilecektir.(Vergi, harç vb. yasal yükümlülükler dahil değildir.) Ancak bu bahsedilen fesih, hayatın olağan akışına uygun hâllerdeki katılımcının tek taraflı feshine ilişkindir.
Halihazırda Dünya Sağlık Örgütü tarafından “küresel salgın” olarak nitelendirilen Covid-19 Salgınının olağan dışı bir durum olduğunun kabulü gerekmektedir. İşte bu durumda yukarıda bahsi geçen yönetmeliğin 16.maddesinin 4.fıkrasındaki “Katılımcının, gerekli tüm özeni göstermesine rağmen öngöremediği ve engelleyemediği bir durum veya mücbir sebep nedeniyle paket turun başlamasına otuz günden az bir süre kala fesih bildiriminde bulunması halinde herhangi bir kesinti yapılmaksızın katılımcının ödemiş olduğu bedel kendisine iade edilir.” Hükmü devreye girecektir. Zira bu salgın, katılımcının sözleşmeye mücbir sebep dolayısıyla sadık kalamayacağı bir hâldir. Dolayısıyla Paket Turun başlamasına 30 günden azda bir süre kalmış olsa; tüketici, gideceği ülkelerdeki coronavirüsü salgını tehlikesi paket tur sözleşmesini tek taraflı olarak feshedebilecektir. Ancak bu noktada önemle belirtmek gerekir ki, paket tur sözleşmesi ile gidilecek yer de sözleşmenin feshi için önem arz edecektir. Corona virüs salgınının söz konusu ülkelerde yoğun olarak görülmesi nedeniyle uçuşları durdurulan ve hakkında resmi olarak seyahat uyarısı yapılan ülkelere ilişkin bir paket tur satın alınmış ise bu paket tur sözleşmesinin feshi, “mücbir sebep” olarak değerlendirilebilecek ve fesih açısından bir sorun yaşanmayacaktır. Ancak salgının etkilemediği ve oraya bir resmi olarak seyahat uyarısı yapılmayan ülkelere ilişkin bir paket tur sözleşmesi satın alınmış ise burada mücbir sebebin kabul edilip edilmeyeceğinin incelenmesi gerekir.Bugüne kadar eğer sözleşme kapsamında gidilecek ülkeye herhangi bir resmi seyahat uyarısı yapılmadı ise ve o ülke salgından etkilenmedi ise sözleşme mücbir sebebe dayalı olarak katılımcı tarafından tek taraflı olarak feshedilemez diyorduk. Ancak 11/03/2020 tarihi itibariyle Dünya Sağlık Örgütü’nün “pandemi” ilan etmesiyle birlikte artık bu salgının küresel olduğunu yani tüm ülkelerin tehlike altında olduğunu ve dolayısıyla Paket Tur Sözleşmelerinin feshinde mücbir sebebe dayanmak için resmi olarak seyahat uyarısı olmasa dahi bu durumda katılımcı-tüketici; turun başlamasına 30 günden az süre kalmış olsa dahi, sözleşmesini tek taraflı olarak feshedebileceğini ve ödemiş olduğu bedeli kesintiye uğramaksızın geri alabileceğini söylemek mümkündür.
Tüketici bu bilgiler ışığında, paket tur sözleşmesini feshetmek istemesine rağmen acente ile bir anlaşmazlık yaşadığında başvurması gereken yer Tüketici Hakem Heyeti ya da Tüketici Mahkemesidir.
Tüketicinin, 2020 yılı için Tüketici Hakem Heyetlerine yapılacak başvurularda değeri:
a) 6.920 (altıbindokuzyüzyirmi) Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda İlçe Tüketici Hakem Heyetleri,
b) Büyükşehir statüsünde olan illerde 6.920 (altıbindokuzyüzyirmi) Türk Lirası ile 10.390 (onbinüçyüzdoksan) Türk Lirası arasındaki uyuşmazlıklarda İl Tüketici Hakem Heyetleri,
c) Büyükşehir statüsünde olmayan illerin merkezlerinde 10.390 (onbinüçyüzdoksan) Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda İl Tüketici Hakem Heyetleri,
ç) Büyükşehir statüsünde olmayan illere bağlı ilçelerde 6.920 (altıbindokuzyüzyirmi) Türk Lirası ile 10.390 (onbinüçyüzdoksan) Türk Lirası arasındaki uyuşmazlıklarda İl Tüketici Hakem Heyetleri ‘ne başvurması gerekmektedir.
* Stj. Av. Pırıl ÖZÇELİK
